Koronawirus – co o nim wiemy

FAŁSZ

Naukowcy znają 7 różnych koronawirusów. Średnio raz na dekadę pojawia się nowy koronawirus u ludzi. Wywołuje on rozmaite choroby układu oddechowego. 

FAŁSZ

Istnieje szczepionka przeciwko koronawirusowi SARS-CoV-2. Szczepionka wyzwala w organizmie człowieka naturalną produkcję przeciwciał. Stymuluje także komórki odpornościowe, tak aby chroniły nas przed zakażeniem COVID-19. 

FAŁSZ

Koronawirus SARS-CoV-2 jest bardzo zakaźny, ale daleko mu do zakaźności wirusów od dawna znanych ludzkości, takich jak wirus odry czy ospy wietrznej.

FAŁSZ

U 80% chorych, przebieg choroby jest łagodny, ciężkie powikłania występują u osób starszych, z obniżoną odpornością i chorobami przewlekłymi.

PRAWDA

Około 3,4 procent potwierdzonych przypadków COVID-19 było śmiertelnych, podczas gdy w przypadku grypy jest to poniżej 1 procent. 
Jednocześnie COVID-19 nie przenosi się tak szeroko jak grypa. 

PRAWDA

Nosiciel wirusa zakaża podczas kaszlu, kichania, mówienia. Jeśli jednak dotkniesz czegoś, co miało kontakt ze śliną osoby zakażonej, a potem dotkniesz twarzy – okolic nosa, oczu, uszu i ust, możesz się zakazić.

FAŁSZ

Zanim zostaną dostarczone do Polski, wirus zginie. Czas jego utrzymywania się na powierzchni zależy od wilgotności i temperatury powietrza, wirus zginie, nim dotrze do Polski.

PRAWDA

Wirus SARS-CoV-2 może zachować swoją zdolność do zakażania przez pewien czas również poza organizmem człowieka. Dlatego dezynfekcja powierzchni ma znaczenie we wszystkich tych miejscach, które są dotykane przez wiele osób. Oczywiście w większość sytuacji życiowych nie jest możliwe każdorazowo dezynfekowanie powierzchni po kolejnych osobach (klamki, przyciski w windzie), a niektóre przedmioty nie nadają się do łatwej dezynfekcji (np. banknoty). Dlatego zawsze należy pamiętać o częstym myciu rąk.

FAŁSZ

Nie ma dowodów na to, że zwierzęta domowe i gospodarskie przenoszą koronawirusa, ani na to, że mogą się nim zakazić i zachorować.

FAŁSZ

Objawy choroby pojawiają się między drugim a czternastym dniem od zakażenia. Przeciętny okres wylęgania COVID-19 wynosi 5-6 dni. 

PRAWDA

Najczęściej występującymi objawami choroby COVID-19, wywołanej przez koronawirus SARS-CoV-2, są gorączka oraz męczący kaszel. Czasem pojawiają się też bóle mięśniowe, a w szczególności u dzieci biegunka lub wysypka. Objawami, które mogą bardzo wyraźnie wskazywać na zakażenie SARS-CoV-2, jest utrata węchu i/lub smaku, w szczególności jeśli nie masz zatkanego nosa.

Pojawienie się uczucia duszności oraz problemów z oddychaniem są bezwzględnym wskazaniem do uzyskania pomocy medycznej.

FAŁSZ

Preparaty witaminowe, mieszanki minerałów i witamin, wyciągi roślinne i zwierzęce i inne preparaty reklamowane jako „wzmacniacze odporności” nie mają wpływu na to, jak nasz system odpornościowy zareaguje w kontakcie z koronawirusem. Badania naukowe nie potwierdziły skuteczności tych preparatów w walce z koronawirusem. Ważny jest natomiast ogólny stan naszego organizmu, który zależy od higienicznego i zdrowego trybu życia.

FAŁSZ

Żadna z tych substancji nie działa na koronawirusa, a może prowadzić do niepożądanej reakcji skórnej.

FAŁSZ

Picie alkoholu nie chroni przez wirusem. Alkohol obniża odporność organizmu. Wysokoprocentowy alkohol jest natomiast dobrym środkiem dezynfekującym.

FAŁSZ

Mycie rąk nie zagwarantuje nam, że nie zachorujemy. Ale jest jednym z zalecanych sposobów ochrony przed potencjalnym kontaktem z koronawirusem. Uwaga, ręce należy myć prawidłowo, dokładnie, wodą z mydłem. Na stronie Ministerstwa Zdrowia i Głównego Inspektoratu Sanitarnego znajdziesz instrukcję, jak to robić. 

Przejdź do serwisu GIS

PRAWDA

Zasady są proste i dostępne na stronie Ministerstwa Zdrowia oraz GIS. Należy:

• często myć dłonie wodą z mydłem lub dezynfekować je środkiem na bazie alkoholu,
• zachować bezpieczną odległość od rozmówcy (2 metry),
• unikać dużych skupisk ludzi,
• dbać o higienę miejsc, w których przygotowuje się posiłki,
• nie dzielić się jedzeniem np. chipsami z jednej paczki, nie pić bezpośrednio z tej samej butelki.

FAŁSZ

Zachorowania na COVID-19 obserwuje się we wszystkich grupach wiekowych. Ale najbardziej narażone na rozwinięcie ciężkiej postaci choroby i zgon są osoby starsze, z obniżoną odpornością, której towarzyszą inne choroby, w szczególności przewlekłe.

FAŁSZ

Jeśli podejrzewasz zakażenie koronawirusem i pójdziesz do przychodni lub na SOR, będziesz zakażał innych. Zamiast tego bezzwłocznie, telefonicznie powiadom Twojego lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. 

FAŁSZ

Urządzenia pomiarowe są w stanie wykryć, że u kogoś pojawiła się gorączka, ale nie są w stanie zidentyfikować jej przyczyny.

PRAWDA

Zazwyczaj choroba przebiega u dzieci łagodnie. Nie znaczy to jednak, że nie zakażają się wirusem, nie chorują, ani że nie mogą zakazić innych osób. Cięższą postacią choroby zagrożone są osoby z obniżoną odpornością lub towarzyszącymi chorobami przewlekłymi.

FAŁSZ

Osoby zakażone bezobjawowo również mogą zakażać. Dlatego tak ważne jest noszenie maseczki, utrzymywanie dystansu i mycie rąk.

FAŁSZ

Chociaż naukowcy zakładają, że wirus SARS-CoV-2 może podobnie do wirusa grypy wykazywać sezonowość, to brak jest wystarczającej liczby dowodów naukowych na wpływ temperatury i innych czynników środowiskowych na koronawirusa.

PRAWDA

Żadna witamina, w tym także D, w żadnych ilościach nie zwalcza koronawirusa. Nadużywanie witamin i suplementów diety (bez konsultacji z lekarzem lub farmaceutą), zwłaszcza takich jak witamina D, czyli rozpuszczalnych w tłuszczach, może organizmowi zaszkodzić.

FAŁSZ

Chinina jest lekiem na malarię, który wykazuje również słabe działanie przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, ale ma też skutki uboczne i stosowana w niewłaściwych dawkach może być bardzo szkodliwa. Nie „załatwiaj” sobie leków na receptę, zażywaj tylko to, co przepisze Ci lekarz.

FAŁSZ

Leczenie ciężkich postaci choroby COVID-19 odbywa się w szpitalu przy użyciu profesjonalnego sprzętu, pod opieką lekarza.

FAŁSZ

Nie przyjmuj żadnych suplementów diety bez badań i konsultacji z lekarzem, gdyż ich nieprawidłowe przyjmowanie może być szkodliwe dla zdrowia. Nie wykazano przeciwwirusowego działania suplementów zawierających cynk.

FAŁSZ

Prawidłowe i częste mycie rąk, niezależnie od rodzaju stosowanego mydła, jest podstawowym środkiem higieny.

FAŁSZ

Broda nie wpływa na to, czy się zakazisz. Ale zachowaj higienę osobistą.

FAŁSZ

Przebycie zakażenia powoduje wytworzenie w organizmie przeciwciał ochronnych IgG. Naturalny, powolny spadek ich poziomu może prowadzić do stopniowej utraty odporności. Jednak nie musi do tego prowadzić. Aby to stwierdzić, trzeba by potwierdzić występowanie u ozdrowieńców odporności komórkowej, która zapewnia długotrwałą, wieloletnią ochronę przed ponownym zakażeniem (tzw. pamięć immunologiczna).

Istnieją sporadyczne doniesienia o ponownych zachorowaniach u osób, które wcześniej przechorowały COVID-19. Kwestie trwałości odporności uzyskanej po przechorowaniu są nadal przedmiotem badań. Obecne wytyczne amerykańskiej agencji CDC są oparte na obserwacjach, że efektywna odporność powinna się utrzymywać nie krócej niż 3 miesiące od przebycia zakażenia.

Dlatego zasady bezpieczeństwa epidemiologicznego takie jak noszenie maseczki, utrzymywanie dystansu i mycie rąk dotyczy ozdrowieńców, w takim samym stopniu jak osób, które nie chorowały.

PRAWDA

Ciężki przebieg zachorowania może wystąpić niezależnie od płci. Natomiast dane wskazują, że statystycznie wśród osób ciężko chorych jest więcej mężczyzn, co oczywiście nie ma wpływu na indywidualne ryzyko ciężkości przebiegu choroby u danej osoby. Zależy ono od wielu czynników, w tym od wieku oraz stanu zdrowia (obecność choroby przewlekłe).

PRAWDA

Telefon komórkowy jest jednym z najczęściej dotykanych przedmiotów w ciągu dnia. Dotykamy telefonu brudnymi rękoma, pozostawiając na jego powierzchni chorobotwórcze drobnoustroje. Dlatego regularnie dezynfekuj swój telefon, np. przecierając ściereczką z płynem dezynfekującym po każdym powrocie do domu, i nie korzystaj z niego podczas jedzenia.

PRAWDA

Koronawirus nie przenosi się drogą pokarmową, a woda w kranach jest bezpieczna.

PRAWDA

Obecnie brak dowodów naukowych na zakażenie koronawirusem drogą pokarmową. Ale pamiętaj o zachowaniu zasad higieny. Obowiązują Cię te same zasady, które należy przestrzegać po to, aby nie zarazić się bakteriami.

FAŁSZ

Obecnie brak dowodów naukowych na potencjalne zakażenie koronawirusem poprzez korzystanie z tej samej toalety (np. przez siadanie na desce sedesowej). Natomiast publiczna toaleta jest miejscem, które odwiedza dużo osób, więc nie tylko z uwagi na koronawirusa należy myć ręce po skorzystaniu z niej. W miarę możliwości staraj się nie otwierać drzwi dłonią.

PRAWDA

Pieniądze przechodzą z rąk do rąk. WHO zaleca zrezygnowanie z gotówki i płacenie bezdotykowo, za pomocą karty.

FAŁSZ

To nieprawdziwa informacja, taki „test” niczego nie wykrywa. Celem diagnostyki w kierunku koronawirusa stosuje się zaawansowane technologiczne testy przeprowadzane w wyspecjalizowanych laboratoriach.

FAŁSZ

Picie wody w odpowiedniej ilości (ok. 2 l dziennie) jest zdrowe, a błona śluzowa nosa i gardła lepiej funkcjonuje, jak jest nawilżona, więc warto utrzymywać odpowiednią wilgotność w pomieszczeniach i je wietrzyć. Ale ani jedno, ani drugie nie chroni przed zakażeniem koronawirusem.

FAŁSZ

Nie ma takiej potrzeby. Brak dowodów naukowych na zakażenie koronawirusem poprzez kontakt z odzieżą. Należy zachować podstawowe zasady higieny.

FAŁSZ

Wirus nie unosi się w powietrzu, przenosi się ze śliną zakażonego na 2 m, kiedy ktoś kicha czy mówi. Wietrzenie mieszkania jest bezpieczne, a nawet zalecane.

FAŁSZ

Sauna nie zwalczy koronawirusa, a jeśli korzysta z niej osoba zakażona, to istnieje ryzyko zakażenia pozostałych osób korzystających z sauny. Zaleca się ograniczenie przebywania razem z innymi ludźmi w małych pomieszczeniach, ciepłych i wilgotnych, trudno dezynfekowanych.

PRAWDA

Koronawirusa przenosi się drogą kropelkową na relatywnie bliskie odległości (1-2 m), nie przenosi się natomiast pomiędzy pomieszczeniami poprzez systemy klimatyzacyjne.

FAŁSZ

Obecnie brak dostatecznych dowodów naukowych opisujących wpływ temperatury na transmisję koronawirusa. Zgodnie z dostępnym stanem wiedzy nie ma powodu sądzić, że zimna pogoda może zabić koronawirusa lub inne choroby. Najskuteczniejszym sposobem ochrony przed koronawirusem jest częste mycie rąk wodą i mydłem oraz korzystanie środków do dezynfekcji rąk na bazie alkoholu. Należy także unikać bliskiego kontaktu z każdym, kto kaszle i kicha.

FAŁSZ

Bakteriobójcze oraz wirusobójcze cechy promieniowania UV są czasami stosowane jako dodatkowa metoda dezynfekcji pomieszczeń szpitalnych obok podstawowej metody, jaką jest dezynfekcja chemiczna z wykorzystaniem środków m.in. na bazie alkoholi. Promieniowanie UV niesie jednak ze sobą liczne zagrożenia i jego ewentualne zastosowanie najlepiej pozostawić fachowcom, jacy są np. w szpitalach. Urządzenia UV są wykorzystywane wyłącznie do dezynfekcji pomieszczeń, w których nie przebywają w danej chwili ludzie. Nie mogą być używane do sterylizacji rąk lub innych obszarów skóry, ponieważ promieniowanie UV zwiększa ryzyko zachorowania na raka skóry. Jest również szkodliwe dla oczu. 

Ozonowanie również nie jest efektywną metodą dezynfekcji przy realnie występujących zagrożeniach dla zdrowia. Natomiast urządzenia na gorącą parę są typowymi urządzeniami myjącymi służącymi do usuwania trwałych i znacznych zanieczyszczeń.

Pomimo oferowania na różnych portalach aukcyjnych różnych środków i urządzeń „specjalnie dedykowanych zwalczaniu koronawirusa” w domu lub pracy należy korzystać z powszechnie dostępnych, atestowanych środków dezynfekcyjnych, a przede wszystkim zachować podstawowe zasady DDM (dystans, dezynfekcja, maseczka). 

PRAWDA

Koronawirus jest podatny na rozpuszczalniki lipidów, co oznacza, że dokładne mycie rąk wodą ze zwykłym mydłem lub detergentem przez 30 sekund, jest kluczowe, by ograniczyć rozprzestrzeniania się koronawirusa. Rodzaj mydła nie ma znaczenia, a samo mydło jest bezpieczne.

FAŁSZ

Nie. Suszarki do rąk nie są skuteczne w zwalczaniu koronawirusa. Aby uchronić się przed koronawirusem, należy często myć ręce wodą i mydłem lub dezynfekować je płynem na bazie alkoholu. Po umyciu rąk należy je dokładnie osuszyć, najlepiej używając ręczników papierowych.

PRAWDA

Zwierzęta nie zakażają koronawirusem ani ptaki, ani insekty, ani zwierzęta domowe czy gospodarskie.

FAŁSZ

Brak dowodów naukowych na skuteczność urządzeń do ozonowania w walce z koronawirusem. Należy korzystać z naukowo zweryfikowanych metod, a przede wszystkim zachować zasady higieny. 

PRAWDA

Europejska Agencja ds. Leków informuje, że nie ma stwierdzonego związku pomiędzy wcześniejszym braniem ibuprofenu a pogorszeniem przebiegu choroby COVID-19.

FAŁSZ 

Wyniki morfologii pomagają ustalić ogólny stan zdrowia, ale nie potwierdzą zakażenia koronawirusem. Tylko specjalne testy laboratoryjne mogą potwierdzić zakażenie koronawirusem.

PRAWDA

Obraz radiologiczny płuc może wskazywać charakterystyczne zmiany w płucach, które świadczą o rozwoju COVID-19. Ale obecnie, tylko specjalne testy laboratoryjne mogą potwierdzić zakażenie koronawirusem.

FAŁSZ

Obecnie brak danych naukowych wskazujących na skuteczność tej metody w dezynfekcji powierzchni, na których może znajdować się koronawirus.

FAŁSZ

Obecnie brak dowodów naukowych wskazujących na zakażenie koronawirusem drogą krwiopochodną.