Dłoń trzyma małe skany rezonansu magnetycznego głowy, szyi i mózgu

Profilaktyka nowotworów głowy i szyi

Ponad połowa nowotworów głowy i szyi rozpoznawana jest zbyt późno. Szybkie wykrycie i odpowiednie leczenie to największa szansa na powrót do zdrowia

Nowotwory głowy oraz szyi obejmują szereg chorób onkologicznych zlokalizowanych w rozmaitych częściach głowy i szyi, np. języka, nosa, ucha, krtani, tarczycy lub gardła. Obecnie rozpoznaje się ok. 11 tysięcy zachorowań rocznie, a w ciągu dekady ta liczba wzrosła o ok. 25 proc.

Czynniki, które zwiększają ryzyko rozwoju tych chorób, to:

  • palenie papierosów
  • nadużywanie alkoholu
  • nieleczone choroby zębów i dziąseł
  • zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (znanego szerzej jako wirus HPV). Warto wiedzieć, że tym rozpowszechnionym wirusem ludzie często zarażają się za pośrednictwem kontaktów seksualnych. W kontekście nowotworów głowy i szyi istotną drogą zakażenia jest zwłaszcza seks oralny.

Szacuje się, że nawet 70 proc. przypadków nowotworów jamy ustnej i gardła środkowego może być spowodowanych przez zakażenie wirusem HPV. U większości osób zakażenie rozwija się bez żadnych objawów, najczęściej zresztą organizm sam je zwalcza. Jednak nie zawsze – i wówczas rozwijają się groźne choroby.

Objawy, które powinny niepokoić, to:

  • pieczenie języka
  • niegojące się owrzodzenia w jamie ustnej
  • czerwone lub białe naloty w jamie ustnej
  • ból gardła
  • przewlekła chrypka
  • ból w trakcie przełykania i problemy z połykaniem
  • guz na szyi
  • jednostronna niedrożność nosa
  • krwawy wyciek z nosa.

Według Polskiego Towarzystwa Nowotworów Głowy i Szyi każda osoba, u której wystąpi i utrzyma się przez trzy tygodnie co najmniej jeden z wymienionych wyżej objawów, powinna szybko zgłosić się do lekarza.

Dla osób z grupy ryzyka tych nowotworów skonstruowany został ogólnopolski Program Profilaktyki Pierwotnej i Wczesnego Wykrywania Nowotworów Głowy i Szyi.

Czy ten program jest dla Ciebie?

Program skierowany jest do osób w wieku 40–65 lat znajdujących się w grupie ryzyka, tj.:

  • wieloletnich palaczy
  • osób nadużywających alkoholu
  • osób z podwyższonym ryzykiem zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (m.in. takich, które miały wielu partnerów seksualnych)
  • tych, u których przez ponad 3 tygodnie występuje jeden z 6 objawów niezwiązanych z infekcją górnych dróg oddechowych, takich jak: pieczenie języka, niegojące się owrzodzenie oraz/lub czerwone albo białe naloty w jamie ustnej, ból gardła, przewlekła chrypka, guz na szyi, niedrożność nosa lub krwawy wyciek z nosa, ból w trakcie przełykania oraz/lub problemy z połykaniem.

Gdzie się zgłosić?

Trwa nabór placówek POZ. Listy placówek są (lub dopiero będą) publikowane na stronach ośrodków odpowiedzialnych za program w poszczególnych województwach. Systematycznie powiększają się w miarę zgłaszania się kolejnych gabinetów.

Województwo Ośrodek odpowiedzialny za program Do kiedy realizowany jest program
dolnośląskie Szpital Uniwersytecki im. Karola Marcinkowskiego w Zielonej Górze program zakończony
dolnośląskie Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu program zakończony

kujawsko-pomorskie

Uniwersytet Medyczny w Łodzi

program zakończony

lubelskie

program zakończony

 

lubuskie Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu program zakończony
lubuskie Szpital Uniwersytecki im. Karola Marcinkowskiego w Zielonej Górze 30.09.2023

łódzkie

Uniwersytet Medyczny w Łodzi

program zakończony

małopolskie

Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie

30.10.2023

mazowieckie

Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie

30.10.2023

mazowieckie Uniwersytet Medyczny w Łodzi program zakończony

opolskie

program zakończony

 

podkarpackie

Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie

30.10.2023

podlaskie

program zakończony

 

pomorskie

brak placówek realizujących program

 

śląskie

Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie

30.10.2023

śląskie

Uniwersytet Medyczny w Łodzi

program zakończony

świętokrzyskie

program zakończony

 

warmińsko-mazurskie

Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie

30.10.2023

wielkopolskie Szpital Uniwersytecki im. Karola Marcinkowskiego w Zielonej Górze program zakończony
wielkopolskie Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu program zakończony

zachodniopomorskie

program zakończony

 

Co Cię czeka w ramach programu?

Otrzymasz konsultacje lekarskie i badania diagnostyczne. O tym, jakie badania będą wykonane, zadecyduje lekarz na podstawie Twojego stanu zdrowia.

Najpierw idź do lekarza POZ. W razie konieczności skieruje Cię on do laryngologa działającego w ramach programu. Laryngolog zbada Cię, między innymi używając nasofiberoskopu pozwalającego obejrzeć trudno dostępne miejsca dróg oddechowych. Jeśli okaże się, że wykryje niepokojące zmiany, zostaniesz skierowany do ośrodka specjalistycznego, w którym możliwe będzie pobranie „podejrzanych” komórek (biopsja cienkoigłowa z badaniem cytologicznym). Ponadto w razie konieczności zbadany będziesz na obecność onkogennych szczepów wirusa brodawczaka ludzkiego i zostaniesz poddany USG szyi.

Jak się zgłosić?

Żeby wziąć udział w programie, wystarczy, że zgłosisz taki zamiar w przychodni (u lekarza POZ) biorącej udział w realizacji programu profilaktycznego. Żeby wziąć udział w programie, wystarczy, że wypełnisz formularz w internecie.

Kiedy się zapisać?

Informacje o tym, kiedy i jak się zapisać, są na bieżąco aktualizowane na stronach podmiotów biorących udział w programie – patrz „Gdzie się zgłosić?”.

Co przygotować?

Wystarczy dowód osobisty.

Jak długo będziesz czekać?

Czas udziału w programie profilaktycznym jest uzależniony od przebiegu, liczby przeprowadzonych konsultacji medycznych i wyników badań profilaktycznych.

Co zyskasz?

Jeśli okaże się, że nic Ci nie dolega, uzyskasz konsultację lekarską, wyniki badań oraz wiedzę na temat tego, jak sprawić, by nie zachorować.

W przypadku rozpoznania choroby otrzymasz skierowanie na dalsze leczenie.

Szczegółowe informacje

Ogólnopolski program profilaktyki pierwotnej i wczesnego wykrywania nowotworów głowy i szyi (PDF, 1,7 MB)

Program POWR.05.01.00-IP.05-00-002/16 pn. Profilaktyka nowotworów głowy i szyi jest współfinasowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.

Podstawa prawna

Ustawa z 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020 (Dz.U. 2018 poz. 1431).