To największy zabójca spośród nowotworów. Mogłoby być inaczej, gdyby był wykrywany na wczesnym etapie, kiedy zaatakował tylko miejscowo płuca. W Polsce w tak wczesnej fazie diagnozuje się zaledwie ok. 20 proc. przypadków (w 2016 roku – 22 proc.) (dane Krajowego Rejestru Nowotworów). To za mało, zwłaszcza że u tych pacjentów można zastosować optymalną terapię, dzięki której – jak wskazują onkolodzy – 75 proc. takich pacjentów przeżywa co najmniej 5 lat po rozpoznaniu choroby (w onkologii okres pięcioletniego przeżycia po diagnozie nowotworu ocenia się jako jego całkowite wyleczenie).
Jak podaje krajowy konsultant w dziedzinie onkologii prof. Maciej Krzakowski, w 2016 roku 47 proc. przypadków raka płuca wykryto w stadium rozsiania, czyli wtedy, gdy pojawiły się już przerzuty w odległych narządach, a 32 proc. – w tzw. stadium regionalnym, czyli gdy nowotwór zaatakował już pobliskie tkanki. To pogarsza rokowanie. Rocznie w Polsce ok. 23 tysięcy osób dostaje diagnozę: „rak płuca” i mniej więcej tyle osób z powodu tej choroby w ciągu roku umiera.
Aż 95 proc. chorych to byli lub obecni palacze tytoniu. Jak w każdym nowotworze wpływ na rozwój tej choroby mają też czynniki genetyczne.
Objawy raka płuca na początku są bardzo skąpe lub wręcz ich brak. Zwykle są to:
- kaszel
- duszność
- nawracające infekcje płucne
- chrypka
- ból
- podwyższona temperatura
- osłabienie
- chudnięcie.
Krajowy konsultant ds. onkologii prof. Maciej Krzakowski apeluje, by nie lekceważyć utrzymującego się, pomimo leczenia objawowego, kaszlu, zwłaszcza wtedy, gdy zauważymy zmianę charakteru kasłania. Ostrzega, że chrypka pojawia się najczęściej wówczas, kiedy zaczyna już dochodzić do przerzutów.
Dla osób szczególnie zagrożonych rakiem płuca opracowany został Ogólnopolski Program Wczesnego Wykrywania Raka Płuca (WWRP) za pomocą Niskodawkowej Tomografii Komputerowej (NDTK), który ma na celu nie tylko wzrost wiedzy na temat raka płuca, ale i wykrywanie go na wczesnym etapie.
Czy ten program jest dla Ciebie?
Tak, jeśli jesteś:
1) osobą w wieku 55–74 lata i:
- palisz papierosy nałogowo – masz konsumpcję tytoniu większą lub równą 20 paczkolatom, palisz paczkę dziennie od 20 lat, palisz 2 paczki dziennie przez 10 lat
- udało Ci się rzucić palenia na więcej niż 15 lat (dot. ostatniego okresu absencji);
2) osobą w wieku 50–74 lata i:
- palisz papierosy nałogowo-- masz konsumpcję tytoniu większą lub równą 20 paczkolatom, palisz paczkę dziennie od 20 lat, palisz 2 paczki dziennie przez 10 lat
- udało Ci się rzucić palenia na więcej niż 15 lat (dot. ostatniego okresu absencji);
- w dodatku:
- z uwagi na wykonywany zawód byłeś narażony na działanie krzemionki, berylu, niklu, chromu, kadmu, azbestu, związków arsenu, spalin silników diesla, dymu ze spalania węgla kamiennego, sadzy
- byłeś narażony na radon
- chorowałeś na raka płuca, chłoniaka, raka głowy i szyi lub raki zależne od palenia tytoniu, np. raka pęcherza moczowego
- ktoś z Twojej bezpośredniej rodziny (pierwszego stopnia) miał raka płuca
- chorujesz na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) lub włóknienie płuc (IPF).
Gdzie się zgłosić?
Przewidywany termin rozpoczęcia realizacji programu to IV kwartał 2019 r.
Co Cię czeka w ramach programu?
Po wizycie kwalifikującej lekarz skieruje Cię na niskodawkową tomografię komputerową.
Badanie będzie polegało na:
- wykonaniu niskodawkowej tomografii komputerowej. Tomografia nie jest badaniem obojętnym dla zdrowia, jednak w tym wypadku dawka potencjalnie szkodliwego promieniowania jest bardzo niska
- omówieniu wyników badania. Lekarz przekaże Ci również wskazówki, jak rzucić palenie i jak przeciwdziałać powstawaniu raka płuca.
Jak się zgłosić?
Przewidywany termin rozpoczęcia realizacji programu to IV kwartał 2019 r. Szczegóły zostaną podane po rozpoczęciu realizacji programu.
Kiedy się zapisać?
Przewidywany termin rozpoczęcia realizacji programu to IV kwartał 2019 r. Szczegóły zostaną podane po rozpoczęciu realizacji programu.
Co przygotować?
Na badanie przynieś dowód osobisty, a także – jeśli ją posiadasz – dokumentację medyczną, szczególnie jeśli dotyczy ona problemów z paleniem/chorób powstających w wyniku palenia. Badanie nie wymaga szczególnych przygotowań.
Jak długo będziesz czekać?
Czas uzależniony jest od tego, jak lekarz oceni Twój stan zdrowia i czy skieruje Cię na badania diagnostyczne.
Co zyskasz?
- W przypadku decyzji lekarza o przeprowadzeniu badania – zostaniesz poddany niskodawkowej tomografii komputerowej, a lekarz omówi jej wyniki.
- Porady antytytoniowe.
- Możliwość zadania pytań specjaliście.
Szczegółowe informacje
Podstawa prawna
Ustawa z 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020 (Dz.U. 2018 poz. 1431).