Piatka różnych ludzi stoi przed niebieską ścianą. Trzymają różne urządzenia elektroniczne.

Dla kogo bezpłatna opieka zdrowotna

Konstytucja gwarantuje prawo do ochrony zdrowia. Jak upewnić się, że obejmuje nas bezpłatna opieka medyczna?

Zgodnie z Konstytucją RP każdy powinien mieć zapewniony równy dostęp do świadczeń zdrowotnych, które finansowane są ze środków publicznych. W Polsce prawo do świadczeń mają osoby:

Obowiązkowe składki zdrowotne pobierane są przede wszystkim przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (m.in. z wynagrodzeń, rent i emerytur), a następnie przekazywane do NFZ.

W razie stanu nagłego zagrożenia zdrowotnego każda osoba – niezależnie od tego, czy jest ubezpieczona, czy nie – ma prawo do natychmiastowej pomocy medycznej. Nie zawsze jest to jednak pomoc bezpłatna.

Dokumenty potwierdzające prawo do świadczeń

Dokumentem potwierdzającym prawo do świadczeń opieki zdrowotnej jest:

  • dla osoby zatrudnionej na umowę o pracę:
    • raport miesięczny ZUS RMUA wydany przez pracodawcę + ZUS ZUA lub ZUS ZZA
    • aktualne zaświadczenie z zakładu pracy;
  • dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą:
    • aktualny dowód wpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne + ZUS ZUA (ZUS ZZA);
  • dla osoby ubezpieczonej w KRUS:
    • zaświadczenie;
  • dla emerytów i rencistów:
    • legitymacja emeryta-rencisty
    • aktualne zaświadczenie z ZUS/KRUS/WBE/ZER;
  • dla osoby zarejestrowanej jako bezrobotna:
    • aktualne zaświadczenie z urzędu pracy;
  • dla osoby dobrowolnie ubezpieczonej:
    • umowa zawarta z NFZ wraz z aktualnym dowodem opłacenia składki zdrowotnej + potwierdzenie zgłoszenia w ZUS (ZUS ZZA);
  • dla osoby posiadającej prawo do świadczeń opieki zdrowotnej na mocy art. 54 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych:
    • decyzja wójta (burmistrza, prezydenta) gminy wydana na 90 dni;
  • dla osób pobierających zasiłek chorobowy, wypadkowy, rehabilitacyjny, macierzyński w okresie pobierania zasiłku:
    • zaświadczenie o wypłacaniu zasiłku lub dokument potwierdzający wypłatę świadczenia pieniężnego;
  • dla osób przebywających na ciągłym zwolnieniu lekarskim:
    • zaświadczenie z ZUS/KRUS informujące o ciągłości zwolnienia;
  • dla osób ubiegających się o przyznanie emerytury lub renty:
    • zaświadczenie z ZUS/KRUS potwierdzające ubieganie się o przyznanie emerytury lub renty;
  • dla członka rodziny ubezpieczonego:
    • dowód opłacenia składki przez głównego płatnika oraz zgłoszenie do ubezpieczenia członka rodziny, np. druki: ZUS RMUA + ZUS ZCNA
    • aktualne zaświadczenie wydane przez pracodawcę
    • zaświadczenie wydane przez ZUS o zgłoszeniu członków rodziny
    • dla uczniów i studentów (pomiędzy 18 a 26 r. ż.) niezbędna jest legitymacja szkolna lub studencka;
  • dla osoby uprawnionej do świadczeń na podstawie przepisów o koordynacji:
    • poświadczenie wydane przez NFZ
    • certyfikat zastępujący EKUZ
    • karta EKUZ.

Kiedy ustaje prawo do świadczeń?

Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ustaje zazwyczaj po upływie 30 dni od dnia wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego, np.

  • w przypadku ustania stosunku pracy (np. z tytułu umowy o pracę)
  • w przypadku zakończenia lub zawieszenia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej
  • w przypadku osób zatrudnionych, pozostających na urlopie bezpłatnym.

Jeśli jesteś osobą, która:

  • ukończyła szkołę ponadpodstawową lub została skreślona z listy uczniów – prawo do świadczeń opieki zdrowotnej przysługuje Ci przez 6 miesięcy od dnia zakończenia nauki lub skreślenia z listy uczniów
  • ukończyła szkołę wyższą lub została skreślona z listy studentów lub doktorantów – prawo do świadczeń opieki zdrowotnej przysługuje Ci przez 4 miesiące od dnia zakończenia nauki lub skreślenia z listy studentów lub doktorantów
  • ma zawieszone prawo do renty socjalnej – w przypadkach, o których mowa w art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. z 2020 r. poz. 1300) – prawo do świadczeń opieki zdrowotnej przysługuje przez 90 dni od ustania ubezpieczenia zdrowotnego w NFZ.

Jeśli Twoje prawo do świadczeń wygasło, a chcesz nadal korzystać z opieki zdrowotnej w ramach NFZ, musisz uzyskać prawo do ubezpieczenia. Możesz np. ubezpieczyć się dobrowolnie lub zostać zgłoszonym jako członek rodziny. Jeżeli tego nie zrobisz, możesz ponieść koszty udzielonych świadczeń.

Więcej informacji na ten temat znajdziesz w serwisie NFZ.