Ministerstwo Zdrowia i Główny Inspektorat Sanitarny zalecają wykonywanie wszystkich szczepień obowiązkowych u dzieci. Szczególnie dotyczy to:
- szczepień na oddziałach noworodkowych
- szczepień obowiązkowych, które powinny być wykonane do 24 miesiąca życia
- szczepień z uwzględnieniem indywidualnych sytuacji dzieci z chorobami przewlekłymi
- szczepień przeciw wściekliźnie, tężcowi, odrze, ospie wietrznej, WZW typu B, według wskazań medycznych we wszystkich grupach wieku
- realizacji innych szczepień ochronnych, co do których jest konieczność podania lub dokończenie.
Kalendarz szczepień na rok 2024
Dodatkowo Ministerstwo Zdrowia i GIS zalecają szczepienia:
- przeciwko pneumokokom oraz grypie w grupach ryzyka dorosłych, w tym osób po 60. roku życia i przewlekle chorych, ponieważ przewlekłe choroby płuc, układu krążenia, nowotwory, cukrzyca, niewydolność nerek i zaburzenia odporności sprzyjają zachorowaniom na zapalenie płuc
- przeciwko krztuścowi u kobiet w ciąży.
Szczepienia bezpłatne
Szczepienia przeciw pneumokokom są obowiązkowe i bezpłatne dla:
- dzieci od 6 tyg. do 2. roku życia
- dzieci od 2. miesiąca życia do ukończenia 5. roku życia:
- po urazie lub z wadą ośrodkowego układu nerwowego przebiegającymi z wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego
- zakażonych HIV
- po przeszczepie szpiku, przed lub po przeszczepie narządów wewnętrznych oraz przed lub po wszczepieniu implantu ślimakowego
- dzieci od 2. miesiąca życia do ukończenia 5. roku życia chorujących na:
- przewlekłe choroby serca
- schorzenia immunologiczno-hematologiczne, w tym małopłytkowość idiopatyczną, ostrą białaczkę, chłoniaki, sferocytozę wrodzoną
- asplenię wrodzoną, dysfunkcje śledziony, po splenektomii lub po leczeniu immunosupresyjnym
- przewlekłą niewydolność nerek i nawracający zespół nerczycowy
- pierwotne zaburzenia odporności
- choroby metaboliczne, w tym cukrzycę
- przewlekłe choroby płuc, w tym astmę
- dzieci od 2. do ukończenia 12. miesiąca życia, urodzone przed końcem 37. tygodnia ciąży lub z masą ciała poniżej 2500 g
Szczepienia przeciw krztuścowi są obowiązkowe i bezpłatne. Wykonywane są szczepionką DTwP (zawierającą pełnokomórkowy składnik krztuścowy).
Szczepienie podstawowe:
- pierwsza dawka: w 2. miesiącu życia
- druga dawka: w 3.–4. miesiącu życia
- trzecia dawka: w 5.–6. miesiącu życia
- czwarta dawka: w 16.–18. miesiącu życia.
Szczepienie przypominające:
- w 6. roku życia
- w 14. roku życia (szczepionką zawierającą bezkomórkowy składnik krztuścowy).
Podstawowe szczepienia przeciw krztuścowi małych dzieci można realizować, stosując szczepionkę wysoko skojarzoną 5 w 1 lub 6 w 1 (odpłatnie). Szczepionki wysoko skojarzone pozwalają podać substancje zapobiegające większej liczbie chorób w jednym zastrzyku.
Szczepienia zalecane
Szczepienia przeciw pneumokokom są zalecane:
- dzieciom do ukończenia 5. roku życia (dotyczy dzieci urodzonych przed 1 stycznia 2017 r., których nie zaszczepiono w ramach szczepień obowiązkowych)
- dorosłym powyżej 50. roku życia
- dzieciom i osobom dorosłym z przewlekłą chorobą serca, przewlekłą chorobą płuc, cukrzycą, wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego, implantem ślimakowym, przewlekłą chorobą wątroby, w tym z marskością, osobom uzależnionym od alkoholu, palącym papierosy
- dzieciom i osobom dorosłym z asplenią (brakiem śledziony), sferocytozą i innymi hemoglobinopatiami (zaburzenia krwi)
- dzieciom i osobom dorosłym z zaburzeniami lub niedoborami odporności, zakażeniem HIV, przewlekłą chorobą nerek i zespołem nerczycowym, białaczką, chorobą Hodgkina, uogólnioną chorobą nowotworową związaną z leczeniem immunosupresyjnym, w tym przewlekłym leczeniem sterydami, szpiczakiem mnogim.
Szczepienia przeciw krztuścowi są zalecane w postaci szczepionki dTap (z obniżoną zawartością antygenów krztuśca i błonicy):
- młodzieży w wieku 19 lat zamiast dawki przypominającej szczepionki dT
- wszystkim osobom dorosłym przypominająco co 10 lat
- personelowi medycznemu mającemu kontakt z noworodkami i niemowlętami
- osobom w podeszłym wieku, które są narażone na zakażenie
- kobietom planującym ciążę lub w ciąży (po 28. tyg. ciąży)
- osobom z otoczenia noworodków i niemowląt do ukończenia 12. miesiąca życia.
Zasady higieny
Personel medyczny obowiązują szczegółowe zasady higieny dot. m.in. mycia rąk. Dodatkowe zasady określono także dla szczepień w czasie epidemii.
- Personel medyczny ma nosić maseczki na usta i nos oraz jednorazowe rękawiczki, a także używać odzieży roboczej/ochronnej.
- Powierzchnie, z którymi styka się pacjent (kozetka, stół do badania niemowląt itp.), mają być dezynfekowane po każdym pacjencie.
- Szczepienia mają być wykonywane w wydzielonych pomieszczeniach, w których nie przyjmuje się osób chorych z objawami ostrej infekcji.
- Dziecko będzie mogło przyjść na szczepienie z jednym zdrowym opiekunem, indywidualnie, na określoną godzinę, aby w poczekalni przebywało w jednym czasie jak najmniej osób. W razie braku poczekalni i gabinetu tylko dla dzieci zdrowych szczepienia powinny odbywać się w godzinach porannych (w pierwszych godzinach po otwarciu przychodni), przed godzinami przyjęć pozostałych pacjentów.
- Wywiad epidemiologiczny i wstępna kwalifikacja do szczepienia odbędą się w formie teleporady.
- Szczepienie zostanie odroczone, jeżeli w domu znajduje się osoba:
- z infekcją dróg oddechowych o nieustalonej przyczynie
- objęta kwarantanną
- poddana izolacji w warunkach domowych.