Jedzenie kanapki na ulicy

WZW czyli choroba brudnych rąk

Mycie rąk to prosta czynność profilaktyczna, która chroni przed wieloma chorobami, także przed żółtaczką pokarmową

Wirusowe zapalenie wątroby typu A potocznie nazywane „żółtaczką” lub „żółtaczką pokarmową” jest chorobą o ostrym przebiegu, szczególnie ciężkim u osób dorosłych. Wywołana jest przez wirus zapalenia wątroby typu A (HAV). Wirus HAV przenosi się drogą fekalno-oralną (choroba „brudnych rąk”).

U około 15% pacjentów objawy nawracają lub trwają ciągle nawet przez okres 6–9 miesięcy. U dzieci ponad 90% przypadków zakażenia tym wirusem przebiega bezobjawowo lub bardzo łagodnie.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała wirusowe zapalenia wątroby (WZW) za jedno z największych zagrożeń epidemiologicznych XXI wieku.

Przyczyną WZW są zakażenia wirusami przeważnie typu A, B, C i E, z których za najgroźniejsze uznaje się przenoszone przez krew wirusy typu B (HBV) i C (HCV), podczas gdy wirusy typu A (HAV) i E (HEV) szerzą się drogą pokarmową oraz przez kontakt z osobami zakażonymi. W Polsce najczęściej występują zakażenia HAV, HBV i HCV.

Na świecie zakażenia WZW A najczęściej występują na terenach o złym stanie sanitarnym, wśród osób nieprzestrzegających higieny.

Do zakażenia wirusem może dojść przez:

  • kontakt bezpośredni z zakażonym człowiekiem (np. przeniesienie wirusa poprzez nieumyte ręce)
  • kontakty seksualne z osobą zakażoną
  • spożycie skażonego pożywienia (np. niemytych owoców)
  • spożywanie surowych owoców morza, zwłaszcza skorupiaków i ostryg
  • picie skażonej wody, także w postaci kostek lodu
  • nieprzestrzeganie ogólnych zasad higieny (szczególnie w miejscach publicznych i po wyjściu z toalety).

Do objawów tej choroby należą:

  • objawy grypopodobne (w pierwszym okresie)
  • objawy ze strony układu pokarmowego, np. odbijanie, zgaga, nudności, wzdęcia, uczucie wczesnej sytości
  • żółtaczka (czyli zażółcenie skóry, białkówki oczu czy błon śluzowych, ciemny mocz).

Jak można uchronić się przed WZW A?

  • myj ręce
  • pij wodę z butelki lub przegotowaną
  • przestrzegaj zasad higieny, także podczas przygotowywania posiłków
  • wykonaj szczepienie ochronne.

Do powikłań wirusowego zapalenia wątroby typu A należą:

  • nadostre zapalenie wątroby
  • aplazja szpiku (rzadko).

Wirus typu A nie wywołuje przewlekłego zapalenia wątroby. U dorosłych choroba ma z reguły nagły początek i ciężki przebieg, wymagający hospitalizacji. U 70 % osób WZW A przebiega z zażółceniem powłok skórnych.

Szczepienia przeciw WZW A zalecane są szczególnie:

  • osobom wyjeżdżającym do krajów endemicznego występowania choroby (tj.: Bułgaria, Egipt, Tunezja, kraje rejonu basenu Morza Śródziemnego i Afryki, kraje Europy Wschodniej i Rosja)
  • pracownikom służby zdrowia, żłobków, przedszkoli, pracującym w wojsku
  • pracownikom zatrudnionym przy produkcji i dystrybucji żywności
  • pracownikom oczyszczalni ścieków, obsługi urządzeń kanalizacyjnych i innych mających kontakt z nieczystościami
  • dzieciom w wieku przedszkolnym, szkolnym i młodzieży, które nie chorowały na WZW A
  • pacjentom z przewlekłymi chorobami wątroby, zakażonym HIV
  • mężczyznom utrzymującym kontakty homoseksualne.

Szczepienie przeciw WZW A jest szczepieniem zalecanym. Koszt zakupu preparatu do szczepień zalecanych ponosi osoba poddająca się szczepieniu. Samo wykonanie szczepienia jest bezpłatne, o ile punkt szczepień ma umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia na taką usługę.

Szczepionka zapewnia długotrwałą odporność. Wystarczą dwie dawki szczepionki, aby uodpornić się na całe życie. Szczepionkę można zastosować również po kontakcie z osobą chorą.

Obejrzyj film na temat WZW A, przygotowany przez NFZ w ramach cyklu „Środa z profilaktyką”.