Bezpłatna cytologia przysługuje kobietom w wieku od 25 do 64 roku życia raz na trzy lata.
Cytologia to badanie, które służy do wczesnego wykrywania raka szyjki macicy. Kobiety do tej pory w ramach bezpłatnego programu profilaktyki raka szyjki macicy mogły jedynie skorzystać z jednego badania – tradycyjnej cytologii. Polega ona na pobraniu komórek z szyjki macicy, a następnie ocenie ich stanu pod mikroskopem. Badanie to jest mniej dokładne i w wielu przypadkach nie wszystkie komórki nowotworowe zostają wykryte.
Teraz włączono do pakietu dwie nowe metody badawcze. Nie wymagają one Twojej ponownej wizyty u lekarza, ale – w razie stwierdzenia obecności wirusa HPV – pozwalają na uzyskanie odpowiedzi, czy grozi Ci złośliwy nowotwór.
Na czym polegają badania w nowym schemacie
Nowy zestaw badań obejmuje:
- test HPV HR z genotypowaniem HPV 16/18 – pozwala na wykrycie DNA lub RNA wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) o wysokim ryzyku onkogennym w wymazie z szyjki macicy Wirus ten jest częstą przyczyną raka szyjki macicy
- cytologię na podłożu płynnym (LBC) – jest to dokładniejsze badanie cytologiczne. Pobierany wymaz z szyjki macicy jest wkładany do specjalnego pojemnika z płynem. Powoduje to lepszą ochronę komórek, dzięki czemu badanie jest bardziej precyzyjne.
Dostępne są więc dwa rodzaje badań przesiewowych:
- schemat tradycyjny:
- klasyczna cytologia – wykonywana co 3 lata
- schemat nowy:
- test HPV HR z genotypowaniem, a w przypadku dodatniego wyniku testu HPV HR dodatkowo cytologia na podłożu płynnym (LBC) – wykonywany co 5 lat.
Przy dodatkowym badaniu wykorzystana zostanie ta sama próbka materiału.
Jak wygląda badanie
Lekarz ginekolog lub uprawniona położna przy użyciu jednorazowej szczoteczki pobiera wymaz z szyjki macicy. Jest on umieszczany w specjalnym pojemniku z płynem, który ma na celu ochronę komórek.
Następnie w laboratorium wymaz jest umieszczany w urządzeniu wyposażonym w filtr, który czyści wymaz z niepotrzebnych elementów (m.in. bakterii, krwinek czerwonych i śluzu).
Elementy płynne cytologii zwiększają dokładność badania oraz skracają czas oczekiwania na wyniki.
Jak przygotować się do badania:
- najlepiej, jeśli przyjdziesz na badanie zaraz po miesiączce, maksymalnie 4 dni po jej zakończeniu
- wstrzymaj się od współżycia przez kilka dni przed badaniem
- nie przyjmuj leków dopochwowych przed badaniem
- jeśli miałaś badanie ginekologiczne, odczekaj przynajmniej 1 dzień.
Czemu wirus HPV jest tak groźny
Rak szyjki macicy jest niemal stuprocentowo związany z zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Niewykryty i nieleczony może prowadzić do śmierci. Rocznie jest wykrywany u ponad 2200 kobiet, a 1400 z nich umiera z jego powodu.
Do zakażenia wirusem HPV najczęściej dochodzi drogą płciową. W ciągu swojego życia 80 proc. kobiet i mężczyzn było lub będzie zakażonych HPV.
Dlatego regularne badania są kluczowe dla wczesnego wykrywania i skutecznego leczenia raka szyjki macicy. Wczesne wykrycie zmian daje szansę na całkowite wyleczenie, obniżając umieralność na raka szyjki macicy.
Jak umówić się na cytologię
Na badanie można się umówić:
- bezpośrednio w placówce, która wykonuje badania
- przez centralną e-rejestrację.
Oprócz wykonywania regularnej cytologii, która wykrywa wirusa HPV, skuteczne są także szczepienia przeciwko temu wirusowi. Szczepienia dzieci, które jeszcze nie miały kontaktu z wirusem, zapobiegają rozwojowi raka szyjki macicy oraz innych nowotworów (rak pochwy i sromu u kobiet, prącia u mężczyzn, odbytu oraz okolic głowy i szyi u obu płci). Dowiedz się więcej na temat bezpłatnych szczepień dzieci.
Jak umówić się przez centralną e-rejestrację
Najłatwiejszy sposób zapisów na cytologię dostępny jest poprzez centralną e-rejestrację, czyli online, na Internetowym Koncie Pacjenta (IKP) lub w aplikacji mojeIKP. Jest dużo dostępnych terminów i z łatwością znajdziesz taki, który Ci odpowiada.
Na badania przez Internetowe Konto Pacjenta zapisujesz się następująco:
- zaloguj się na IKP
- wybierz „Plan leczenia” >> „Rejestracja” >> „Umów badanie profilaktyczne”
- wybierz program profilaktyczny: profilaktyka raka szyjki macicy
- wskaż datę i miejsce (miejscowość lub kod pocztowy)
- wybierz termin z propozycji i zatwierdź.
Jak to zrobić przez mojeIKP:
- uruchom aplikację i zaloguj się
- wejdź w zakładkę „e-zdrowie”, a następnie w „Plan leczenia”.
- wybierz „Rejestracja na wizyty” > „Umów wizytę lub badania”.
- wybierz rodzaj badania
- podaj dogodny dla Ciebie termin i lokalizację
- wybierz z listy dostępnych terminów odpowiadającą Ci wizytę
- potwierdź.
Możesz samodzielnie zarządzać wizytami, w razie potrzeby odwołać lub zmienić termin.
Dostaniesz potwierdzenie umówionej wizyty na mail lub telefon (w zależności od wybranej przez Ciebie ścieżki kontaktu), a potem przypomnienie tuż przed samym badaniem.
Poznaj centralną e-rejestrację.
Bezpłatna cytologia, gdy masz 25– 64 lat, to Twoje prawo! Korzystaj z niego. Tym bardziej, że ścieżka zapisu na badania jest teraz tak prosta, że wystarczy zainstalować aplikację mojeIKP w telefonie.
