Z czym się muszą zmierzyć dentyści? Z naszym brakiem nawyku czyszczenia zębów. Choć leczenie, nawet kanałowe, nie musi już boleć, wciąż je zaniedbujemy. Zamiast pielęgnować zdrowe zęby, czekamy, aż zaczną nam sprawiać problem, a nawet – aż stanie się on nieznośny.
Przeciętny dorosły Polak ma prawie 13 zębów z próchnicą, a 40 proc. Polaków w wieku 65–74 lat nie ma w ogóle zębów. 61,5 proc. polskich dzieci w wieku trzech lat nigdy nie było u stomatologa. Tylko 37,1 procent z nich szczotkuje zęby dwa razy dziennie. 31,3 proc. czyści zęby bez pomocy rodziców. Zaledwie 6 proc. matek zwraca uwagę na czas szczotkowania zębów. Ponad 50 proc. dzieci codziennie je słodycze. Powszechne jest również przekonanie, że nie warto dbać o zęby mleczne, bo i tak wypadną. Brak dobrych nawyków z dzieciństwa skutkuje tym, że zaledwie co piąty dorosły Polak prawidłowo szczotkuje zęby. A wielu dorosłych nie ma nawet szczoteczki do zębów.
Jak korzystamy z pomocy dentysty?
Więcej osób korzysta z płatnych usług stomatologicznych niż z bezpłatnych świadczeń dentystycznych w ramach NFZ. W pierwszym półroczu 2018 roku 53 proc. Polaków przynajmniej raz odwiedziło dentystę lub protetyka. Zdecydowana większość z nich (82 proc.) wybrała prywatne kliniki stomatologiczne. Na usługi stomatologiczne refundowane w ramach NFZ decyduje się zaledwie co trzeci Polak, który leczy zęby (36 proc.). Tak wynika z badań CBOS z 2018 r.
Kto i w jakim zakresie może korzystać z opieki stomatologicznej?
Bezpłatna opieka dentystyczna – w określonym zakresie – przysługuje każdej osobie, która ma prawo do świadczeń. Do stomatologa nie jest wymagane skierowanie.
Nie możesz współpłacić za leczenie. Nie ma więc takiego rozwiązania, że np. nie płacisz za leczenie ubytku w zębie, ale dopłacasz, by Ci dentysta w szóstce założył białą plombę. Jeśli chcesz coś poza standardem, płacisz za całość usługi.
Stałą, bezpłatną opiekę dentystyczną dla uczniów do końca szkoły średniej zapewnia także szkoła. Jeśli w szkole nie ma gabinetu stomatologicznego, musi ona zawrzeć umowę na leczenie zębów dzieci z najbliższą przychodnią. Taką, która ma umowę z NFZ. Przychodnie przyjmują uczniów poza kolejnością.
Uzupełniającym sposobem zapewnienia dzieciom opieki stomatologicznej są dentobusy. Docierają one zwłaszcza do mniejszych miejscowości. W I kwartale 2019 r. skorzystało z nich ponad 5 tysięcy dzieci. Informacje, w jakich miejscowościach zatrzymuje się dentobus, można znaleźć na stronie każdego oddziału wojewódzkiego NFZ.
Do czego masz prawo w ramach NFZ?
Dorośli, dzieci i młodzież mają prawo do:
- leczenia bólu zęba – jeśli zgłosisz się z bólem zęba do dowolnego dentysty lub przychodni stomatologicznej z umową z NFZ – przyjmie Cię w dniu zgłoszenia. Po godzinie 19.00 pomoc otrzymasz w placówkach, które pełnią dyżur stomatologicznej pomocy doraźnej
- plomby – „białe plomby” przysługują Ci w zębach przednich górnych i dolnych (od 3+ do +3, od 3- do -3) – w przypadku dorosłych jest to tzw. kompozytowy materiał chemoutwardzalny; w przypadku dzieci do 18 lat to szybkoschnący światłoutwardzalny materiał kompozytowy. W dalszych zębach (od czwartego) przysługują Ci plomby z materiału kapsułkowego stosowanego do wypełnień ubytków
- leczenia kanałowego – jeśli jesteś dorosły, przysługuje Ci leczenie kanałowe od kła do kła (3–3). Dzieciom i młodzieży do 18 lat, kobietom w ciąży i połogu (do 42. dnia po porodzie) przysługuje leczenie kanałowe wszystkich zębów, ale tylko do 3 kanałów w zębie
- protezy – masz prawo do protezy częściowej z zastosowaniem elementów doginanych od 5 brakujących zębów lub w przypadku bezzębia – protezy całkowitej szczęki lub żuchwy. Świadczenia protetyczne przysługują Ci raz na 5 lat, naprawa protezy zębowej – raz na 2 lata. Jeśli masz za sobą operacyjne leczenie nowotworów w obrębie twarzoczaszki – protezy przysługują bez ograniczeń czasowych
- znieczulenia
- badania lekarskiego stomatologicznego z instruktażem higieny jamy ustnej – raz w roku
- kontrolnego badania lekarskiego – 3 razy w roku
- zdjęcia rentgenowskiego wewnątrzustnego
- leczenia zmian na błonie śluzowej jamy ustnej
- usunięcia kamienia nazębnego
- oczyszczanie kieszonek zębowych
- usunięcia zęba jedno- i wielokorzeniowego.
Dodatkowo dzieci i młodzież do ukończenia 18 lat mają między innymi prawo do:
- zabezpieczenia lakiem szczelinowym bruzd pierwszych trzonowców stałych – raz do ukończenia 8 roku życia oraz bruzd drugich trzonowców stałych – raz do ukończenia 14 roku życia
- lakierowania wszystkich zębów stałych, ale nie częściej niż raz na kwartał
- impregnacji zębiny zębów mlecznych
- kosmetycznego pokrycia niedorozwoju szkliwa w zębach stałych
- leczenia chorób przyzębia
- leczenia ortodontycznego aparatami ruchomymi do ukończenia 12 lat – należy się zgłosić do lekarza ortodonty.
W ramach NFZ profilaktyczne zabiegi stomatologiczne przysługują także dzieciom w 6, 9 i 12 miesiącu życia oraz w 2, 4, 5, 6, 7, 10, 12, 13, 16, 19 roku życia. Są to terminy przesiewowych badań okresowych.